Tabletki przeciwbólowe to środki, po które często sięgamy bez większego zastanowienia. Zmagając się z jakimikolwiek dolegliwościami bólowymi, najłatwiejszym rozwiązaniem problemu wydaje się być właśnie tabletka — dostępna jest nie tylko w aptekach, ale też w wielu marketach, co czyni ją łatwodostępnym, skutecznym lekarstwem. Jakie są jednak fakty? W rzeczywistości większość środków przeciwbólowych może być dla nas niebezpieczna, zwłaszcza jeśli spożywamy je w nadmiarze. Zawierają składniki, które, owszem, łagodzą ból, lecz jednocześnie posiadają negatywny wpływ na inne aspekty zdrowia. W tym artykule bliżej przyjrzymy się działaniu tabletek przeciwbólowych.
Jak działają tabletki przeciwbólowe?
Działanie leków przeciwbólowych wiąże się przede wszystkim z receptorami zlokalizowanymi w mózgu. Nie wpływają bezpośrednio na miejsce wywołujące ból, lecz blokują lub osłabiają sygnały bólowe odbierane przez nasz umysł. Dlatego też trudno je nazwać „lekarstwami”, gdyż nie rozwiązują problemu źródłowego — można powiedzieć, że działają powierzchownie, przywracając nam jedynie dobre samopoczucie. W przypadku regularnego zażywania tabletek przeciwbólowych mogą dodatkowo stymulować wydzielanie dopaminy, czyli hormonu szczęścia. W ten sposób prowadzą do uzależnienia. Organizm zaczyna zapamiętywać, że ukojenie przynosi mu konkretny środek przeciwbólowy — kiedy go nie zażyjemy, nasze samopoczucie się pogarsza. To jednak tylko wierzchołek góry lodowej. Tabletki przeciwbólowe negatywnie wpływają na wiele układów i w końcu prowadzą do obniżenia odporności.
Rodzaje środków przeciwbólowych
Środki przeciwbólowe można podzielić na kilka grup: niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), paracetamol, opioidy oraz leki miejscowe. Pierwsze z nich to preparaty, które najczęściej otrzymujemy bez recepty. Są stosowane doraźnie w eliminowaniu sporadycznych stanów bólowych, takich jak bóle głowy, zębów czy dolegliwości menstruacyjne. Niesteroidowe leki przeciwzapalne działają poprzez hamowanie enzymów cyklooksygenazy, co zmniejsza produkcję prostaglandyn odpowiedzialnych za stan zapalny i ból. Z kolei paracetamol to środek wpływający głównie na ośrodek nerwowy, tym samym obniżając próg bólu oraz zmniejszając ewentualną gorączkę. Uznaje się go za bezpieczniejszy dla żołądka, lecz w nadmiarze znacząco szkodzi wątrobie. Opioidy to natomiast lekarstwa stosowane w leczeniu silnego bólu, przepisywane raczej przez lekarzy. Morfina, kodeina czy tramadol to najpopularniejsze opioidy działające na receptory mózgowe i rdzeń kręgowy, które blokują przewodzenie sygnałów bólowych. W stosowaniu tych środków dużym problemem jest jednak fakt, iż w miarę upływu czasu organizm zaczyna się uodparniać, a więc koniecznie staje się przyjmowanie coraz większych dawek. Wśród leków miejscowych wyróżnia się np. maści z lidokainą czy plastry przeciwbólowe.
Szkodliwy wpływ na układ pokarmowy
Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele krzywdy środki przeciwbólowe wyrządzają naszym układom pokarmowym. Ibuprofen, ketoprofen czy kwas acetylosalicylowy to najbardziej groźne substancje, które zmniejszają produkcję prostaglandyn — hormonów odpowiedzialnych za ochronę błony śluzowej żołądka. Leki przeciwbólowe prowadzą więc do podrażnień, nadżerek oraz wrzodów narządów układu pokarmowego. Ich długotrwałe stosowanie, zwłaszcza NLPZ, może z kolei powodować zgagę, bóle brzucha, czy nawet krwawienia z przewodu. Paracetamol w dużych ilościach nierzadko uszkadza wątrobę, co diametralnie wpływa na procesy trawienne. Dlatego też należy stosować się do zaleceń na załączonych ulotkach preparatów, aby uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości.
Problemy z wątrobą i nerkami
Wspomniany przed chwilą paracetamol zdecydowanie najbardziej oddziałuje na pracę wątroby. Kiedy przez dłuższy czas przyjmujemy ten środek, wątroba nie jest już w stanie go metabolizować, przez co dochodzi do nagromadzenia toksycznych metabolitów. Te z kolei powodują martwicę komórek wątrobowych i w skrajnym przypadku ostrą niewydolność tego narządu. Oprócz tego leki przeciwbólowe są również sporym zagrożeniem dla nerek — zmniejszają bowiem przepływ krwi, a ich stosowanie może także skutkować zatrzymaniem płynów w organizmie oraz wzrostem ciśnienia. Na uwadze powinny mieć to przede wszystkim osoby starsze czy pacjenci z chorobami serca.
Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
Środki przeciwbólowe poza działaniem niwelującym ból oraz przeciwzapalnym charakteryzują się też silnym wpływem na naczynia krwionośne. Większość z nas nie jest świadoma, iż dłuższe przyjmowanie tych lekarstw prowadzi do zwiększonego ryzyka zawalu serca i udaru. Diklofenak to szczególnie niebezpieczna substancja, które według badań może podnosić ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych nawet o kilkadziesiąt procent! Choć uważa się, że paracetamol jest bezpieczniejszą alternatywą, to wciąż jego stosowanie niesie ze sobą wiele skutków ubocznych. Aby zmniejszyć ryzyko powikłań, warto konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem długotrwałego przyjmowania leków przeciwbólowych.
Jak bezpiecznie korzystać ze środków przeciwbólowych?
Każda zażyta tabletka przeciwbólowa wiąże się z pewnym ryzykiem. Czy jednak myślimy o tym, kiedy doskwiera nam nieznośny ból? Raczej nie. Powinniśmy natomiast wiedzieć, jak bezpiecznie korzystać z tych lekarstw, aby nie nabawić się poważniejszych problemów zdrowotnych. Przede wszystkim należy stosować leki przeciwbólowe zgodnie z zaleceniami lekarza lub informacjami zawartymi w ulotce. Pod żadnym pozorem nie przekraczajmy maksymalnej dawki dobowej, nawet w przypadku, gdy dolegliwości są naprawdę silne. Jeżeli ból utrzymuje się dłuższy czas, powinniśmy wybrać się do specjalisty, aniżeli sięgać po kolejną tabletkę. Pamiętajmy, że jest ona jedynie „szybkim” rozwiązaniem, które kompletnie nie dociera do źródła problemu. Należy też unikać łączenia środków przeciwbólowych oraz ich przyjmowania przy zażyciu alkoholu. To prawdziwa „bomba” dla naszego organizmu, a zwłaszcza do układu pokarmowego i wątroby.
W trosce o własne zdrowie nie zapominajmy także o treściwym śnie na odpowiednio dobranym materacu SleepMed. W salonach w Kielce znajdziemy doskonałe modele o różnorodnych właściwościach wspierających regenerację organizmu.
Współczesna medycyna oferuje nam wiele możliwości, zwłaszcza w kwestii eliminacji dolegliwości bólowych. Silne środki są na wyciągnięcie naszej ręki, ale czy zdajemy sobie sprawę, jak bardzo mogą pogarszać nasz stan zdrowia, zamiast go poprawiać? Niestety nadużywanie tabletek przeciwbólowych prowadzi do poważnych konsekwencji, których powinniśmy być świadomi. Warto wiedzieć, jak bezpiecznie korzystać z tych lekarstw, aby cieszyć się dobrym samopoczuciem na następne lata.
Przeczytaj także: 5 godzin snu — czy tyle wystarczy dla zdrowia i regeneracji organizmu?
